Wie trouwde met Robert II van Frankrijk?

Robert II, bijgenaamd de Vrome (Orléans, (? 27 maart) ca. 972 – Melun, 20 juli 1031) was koning van Frankrijk van 996 tot aan zijn dood.

Robert was zoon van koning Hugo Capet. Hij kreeg een voor die tijd bijzonder goede opvoeding. Zijn leraar was Gerbert van Aurillac, de latere paus Silvester II. Daardoor had Robert een voorliefde voor muziek, dichtkunst en religie. Doordat hij tijdens zijn regering bovendien streng optrad tegen ketters, kreeg hij de bijnaam "de Vrome". In 987 werd Robert gekroond tot medekoning naast zijn vader, om zijn kansen voor de opvolging zo groot mogelijk te maken. Robert wilde trouwen met Bertha van Bourgondië, maar omdat ze verwant waren in de zesde graad, was dit tegen de wetten van de kerk en Hugo weigerde daarom in dit huwelijk in te stemmen. In plaats daarvan probeerde Hugo om Robert met een Byzantijnse te laten trouwen en toen dat niet lukte arrangeerde hij in 989 een huwelijk met de ongeveer 20 jaar oudere Suzanna van Italië. Zij was weduwe van Arnulf II van Vlaanderen en moeder van de minderjarige Boudewijn IV van Vlaanderen. Door dit huwelijk kreeg de kroon een sterke invloed in een van de grote graafschappen van het koninkrijk, bovendien bracht zij Montreuil (Pas-de-Calais) en Ponthieu in als bruidsschat.

Als kroonprins speelde Robert een actieve rol. Hij nam deel aan de gevechten tegen Karel van Neder-Lotharingen om Laon. In 991 verhinderde hij Franse bisschoppen om deel te nemen aan een synode in Mousson, dat toen in Duitsland lag. In 991 en 994 was hij voorzitter van concilies in Frankrijk. In 996 overleed zijn vader en werd Robert koning. Robert scheidde direct van Suzanna om te kunnen trouwen met Bertha, die inmiddels weduwe was van Odo I van Blois. Wel behield hij de bruidsschat van Suzanna, zo genaamd om die voor haar te beheren. Wegens de bloedverwantschap met Bertha en de onwettige scheiding van Suzanna, stond Robert onder grote druk van de kerk om zijn huwelijk met Bertha te ontbinden. Toen hij bleef weigeren, werd het echtpaar uiteindelijk geëxcommuniceerd door paus Gregorius V.

Robert volhardde zijn verzet tegen de kerk en bleef getrouwd met Bertha tot 1003. Toen wilde hij het hertogdom Bourgondië rechtstreeks aan de kroon brengen en was de excommunicatie een te grote politieke handicap. Na onderhandelingen met paus Silvester II, zijn oude leermeester, scheidde hij van Bertha en trouwde met Constance van Arles. De excommunicatie werd ongedaan gemaakt. Zijn politieke en militaire pogingen om de macht in Frans Bourgondië direct in handen te krijgen, mislukten echter door de tegenstand van de lokale adel en bisschoppen. Robert zette naast zijn huwelijk zijn relatie met Bertha gewoon voort. Het hof werd daardoor verdeeld in twee vijandige kampen. Het huwelijk met Constance zorgde wel voor erfgenamen maar was verder een grote mislukking.

In 1005 veroverde Robert Auxerre, in 1015 volgde Sens en in 1016 had Robert eindelijk het hertogdom Bourgondië in handen. In deze periode trok hij samen met Bertha naar Rome, om hun zaak bij de paus te bepleiten maar die wilde niet toestemmen in een hernieuwd huwelijk. In 1020 overleed Stefanus I van Champagne en probeerde Robert om diens graafschappen aan de kroon te laten hechten. Robert kwam daardoor in conflict met Stevens erfgenaam (en Bertha's zoon) Odo II van Blois. In 1023 moest Robert uiteindelijk toestaan dat Odo de graafschappen van Stefanus in bezit nam. Robert sloot daarop direct een bondgenootschap met keizer Hendrik II om Odo's macht te beteugelen. Dit had enig succes want Odo moest Reims opgeven aan de bisschop en hij moest Dreux overdragen aan Robert. Na de dood van Hendrik kwam Robert in 1024 tot een vergelijk met Odo en steunde hij de tegenstanders van Koenraad II de Saliër. Een poging om Metz te veroveren mislukte. Een aanbod om koning van Italië te worden sloeg hij af.

Robert II was de eerste Franse koning die meestal in Parijs resideerde. Zijn voorgangers trokken van palts naar palts. Op het Île de la Cité in de Seine bouwde hij de van oorsprong Gallo-Romeinse versterking uit tot een echt paleis, het Palais de la Cité. Het betrof een rechthoekig bouwwerk van 130 × 110 m met versterkte muren en poorten. Binnen de muren bevonden zich de Salle de Roi, de vergaderzaal voor de Curia Regis (koninklijke raad); de Chambre de Roi, zijn eigen residentie; en een kapel gewijd aan Sint-Nicolaas.

In de laatste jaren van zijn leven was Robert in open oorlog met zijn zonen Hendrik en Robert, die door hun moeder werden gesteund. Tijdens de burgeroorlog tegen zijn eigen zonen stierf Robert II op 20 juli 1031 bij Melun. Hij werd begraven in de kathedraal van Saint-Denis en uiteindelijk werd hij opgevolgd door zijn zoon Hendrik I.

Suzanna van Italië of Rosala van Ivrea (ca. 950 - 26 januari 1003) was een dochter van Berengarius II van Italië en van Willa van Toscane. In haar jeugd was ze hofdame van keizerin Adelheid. In 968 huwde zij met graaf Arnulf II van Vlaanderen en werd de moeder van:

• Mathilde (-995)
• Boudewijn IV van Vlaanderen (980-1035)

Bertha van Bourgondië (ca. 967 - Melun, 16 september, na 1010) was een dochter van Koenraad van Bourgondië en van Mathilde van Frankrijk. Bertha huwde een eerste maal met Odo I van Blois, met wie zij verschillende kinderen had:

• Theobald II (985-1004)
• Odo II (990-1037), opvolger van zijn broer Theobald
• Agnes, gehuwd met Godfried II van Thouars.
• Diederik (ovl. ca. 1000), begraven in de abdij van Saint-Père te Chartres
• Landry, genoemd in een akte van 27 september 1007

Bertha speelde een belangrijke rol in het bestuur van de bezittingen van Odo.

Robert II van Frankrijk hield van jongs af aan van Bertha maar zijn vader Hugo Capet verzette zich hiertegen wegens te nauwe bloedverwantschap. Ze hadden namelijk in Hendrik de Vogelaar een gemeenschappelijke overgrootvader en waren daardoor verwanten in de zesde graad. De kerk vond dit te nauw verwant voor een huwelijk. Hugo arrangeerde voor Robert een huwelijk met Rozala. Dit was geen gelukkig huwelijk en Robert verstootte zijn vrouw in 992. Na de dood van Odo en Hugo, ze overleden beiden in 996, konden Robert en Bertha met elkaar trouwen. Voor Bertha was dit een heel voordelig huwelijk omdat haar jonge zoons zo verzekerd waren van koninklijke bescherming. De kerk verzette zich tegen het huwelijk maar Robert en Bertha weigerden om hun huwelijk te ontbinden, en uiteindelijk volgde een excommunicatie. Omdat het bestuur van het koninkrijk hierdoor in gevaar kwam, werd het huwelijk in 1001 uiteindelijk toch ontbonden. Bertha bleef openlijk minnares van Robert. Robert trouwde met Constance van Arles, teneinde zich te verzekeren van een wettig nageslacht. De kwestie leidde tot grote verdeeldheid onder de Franse edelen en bisschoppen, er was een partij die Bertha steunde en een partij die Constance steunde. In 1008 trokken Robert en Bertha nog naar Rome om hun zaak bij de paus te bepleiten maar ze hadden geen succes.

Constance van Arles, bijg. Taillefer, (986 – Melun, 25 juli 1034) was een dochter van Willem I van Provence en van Adelheid van Anjou, dochter van Fulco II van Anjou. Zij trouwde in 1003 met Robert II de Vrome, nadat die verplicht was om te scheiden van Bertha van Bourgondië. De Franse koning leefde immers in overspel met Bertha, nadat de koning zijn echtgenote Suzanna van Italië verstoten had. Bovendien waren Robert en Bertha aan elkaar verwant waardoor hun huwelijk tegen de kerkelijke wetten was. Na het huwelijk met Constance zette Robert echter zijn relatie met Bertha gewoon voort. Hierdoor ontstonden twee vijandige kampen aan het hof. Het huwelijk van Constance en Robert was zo slecht dat hij zou hebben gezegd de dood te verkiezen als een ontsnapping aan zijn huwelijk.

Volgens haar tegenstanders was ze een ijdele, intrigante, twistzieke en arrogante vrouw. Volgens de bisschop van Chartres was ze "zeer betrouwbaar als ze dreigementen maakt". Het hof had grote moeite met de andere cultuur en gebruiken van haar hovelingen uit het zuiden. Een bekend voorbeeld hiervan was dat de zuiderlingen zich schoren – iets wat zij een teken van beschaving vonden maar door de hovelingen van Robert als een teken van verwijfdheid werd gezien. In 1007 probeerde paltsgraaf Hugo van Beauvais, een vazal van Bertha's zoon Odo II van Blois, Robert te overtuigen om Constance te verstoten. Constance liet daarop Hugo, in Roberts aanwezigheid, vermoorden door Fulco III van Anjou.

In 1017 wist ze te bereiken dat haar zoon Hugo tot medekoning werd gekroond. Toen Hugo in 1025 18 jaar oud werd, en dus al een paar jaar meerderjarig was, steunde ze hem in zijn eis om een werkelijk deel van de macht te krijgen. Na een kort conflict werd Hugo door Robert verslagen en Hugo overleed nog in hetzelfde jaar. Daarna kwam Constance met Robert in conflict over de vraag welke van hun zoons de beste opvolger zou zijn. Robert had een voorkeur voor Hendrik en Constance had een voorkeur voor Robert. In 1027 werd Hendrik tot medekoning gekroond. Enige tijd later zette ze Hendrik en zijn broer Robert samen aan tot een opstand tegen hun vader. Koning Robert gaf toe aan hun belangrijkste eisen voor een groter aandeel in het bestuur, en de vrede werd hersteld. Toen koning Robert kort daarna overleed trok Constance zich terug op haar huwelijksbezit en weigerde het bestuur daarvan aan haar zoons over te dragen. Na een korte militaire actie van Hendrik werd ze gedwongen om dat alsnog te doen. Constance werd begraven in de Kathedraal van Saint-Denis.

Robert en Constance hadden de volgende kinderen:

• mogelijk Constance, gehuwd met Manasses van Dammartin-en-Goële;
• Hedwig (ca. 1003 – 5 juni na 1063), gehuwd met Reinoud I van Nevers, ze kreeg Auxerre als bruidsschat;
• Hugo (1007 – 28 augustus 1025). In 1017 gekroond tot medekoning en later in opstand om een volwaardige functie op te eisen maar verzoende zich later met zijn vader. Begraven te Compiègne;
• Hendrik I van Frankrijk, koning van Frankrijk van 1031 tot 1060;
• Robert I van Bourgondië, hertog van Bourgondië;
• Odo (ca. 1013 – ca. 1058), steunde zijn broer Robert tegen zijn broer Hendrik maar werd in 1041 verslagen en gevangengenomen; hij vocht later voor Hendrik tegen Normandië maar werd in 1054 verslagen;
• Adela (1009 – 8 januari 1079), huwde met hertog Richard III van Normandië en met graaf Boudewijn V van Vlaanderen.